De moeilijkste taboes op de werkplek

“We zoeken een spreker over taboes, maar je moet wel letten op wat je zegt.”

“Dat snap ik. Hoe open willen jullie dat ik ben?” vraag ik aan telefoon.

De lijn valt even stil. “Nou… gewoon. Open. Maar je moet weten dat…”

We lachen even over wat ongemakkelijk ligt in de organisatie. Iedereen wil openheid, maar niemand wil de bom laten barsten. Na twee jaar schuif ik moeiteloos taboes in mijn keynote: de medische taboes & de management taboes. Overgang? Prima. Burn-out? Geen probleem.

Maar de maatschappelijke taboes? Die liggen lastiger. Je voelt het ongemak al voor je begint te praten. Op de volgende drie taboes heb ik het hardst gekauwd.

Het politieke taboe: Kan rechts en links samenwerken?

In de kroeg kunnen we het van elkaar verdragen, op familiefeestjes proberen we het te vermijden, maar op de werkvloer? Daar doen we alsof politiek niet bestaat. Terwijl het er áltijd is.

De verdeling is scherp geworden: in Nederland, in België, in de Verenigde Staten, … overal. We ontwikkelen allemaal standpunten op het vlak van klimaat, migratie, sociaal beleid, … We voegen ons standpunt toe aan onze identiteit of erger: ons standpunt wordt onze identiteit. “Hoe kan jij zo denken?” verandert in: “Wie ben jij eigenlijk?”, “Moet ik met iemand zoals jou samenwerken?” Maar we houden ook heel vaak wijselijk onze mond: we fluisteren in de wandelgangen “die linkse rat met haar diversiteit” of “die egoïstische zak stemt op Wilders”.

Toch moeten mensen met tegengestelde wereldbeelden samenwerken. Werken aan hetzelfde doel, voor dezelfde klant. De vraag is niet óf rechts en links kunnen samenwerken, maar hoe we dat doen zonder dat de koffieautomaat een slagveld wordt.

Als je je bewust bent dat jouw politieke standpunt het je collega ongemakkelijk maakt, dan is de beste oplossing het doel van de samenwerking voorop te stellen. Openheid.

Een mooie campagne van Heineken “Worlds Apart” belicht dit: Heineken – Worlds Apart, #OpenYourWorld (2017)

Het besef dat je het niet eens hoeft te zijn om samen te werken, maar dit wel durven benoemen: daar start het. Als politiek het samenwerken in de weg staat, durven we politiek dan bespreekbaar te maken zonder elkaar te verliezen?

2. Schulden: Is het jouw schuld?

Taboes hebben een grote gemene deler: isolatie. Schulden is daar een heel sprekend voorbeeld van. Geld, bezit, rijkdom, … we zwijgen over wat we hebben om jaloezie of nijd te vermijden. Veel sprookjes en religieuze verhalen wijzen ons op de slechte kant van hebzucht en succes. Social Media staan bol van succesverhalen Geldproblemen zijn het taboe dat altijd met een schuldgevoel komt. Wie schulden heeft, heeft iets fout gedaan. Een verkeerde beslissing, te veel uitgegeven, te weinig gespaard.

Durf je iemand die zijn eigen geld niet kan beheren, jouw budget laten beheren?

Tijdens een event over schulden werd me veel duidelijk. Schulden zijn een gevolg van zwijgen. Het start klein, 100 €, maar als je die 100 € niet hebt wordt het snel meer. Het blijft in feite oplopen tot je het niet meer kan verzwijgen.

Maar wat als je scheiding je halve inkomen opslokte? Wat als je zorgkosten torenhoog werden? Wat als je gewoon niet kon ontkomen aan de realiteit waarin je geboren werd?

Schulden blijven een van de grootste stressfactoren op de werkvloer. Mensen piekeren, slapen slecht, maken fouten en melden zich vaker ziek. Toch blijft het stil. Niemand plakt “financiële zorgen” als reden op hun ziekmelding; het is geen ziekteverzuim, het is zwijgverzuim.

Maar wat als je scheiding je halve inkomen opslokte? Wat als je zorgkosten torenhoog werden? Wat als je gewoon niet kon ontkomen aan de realiteit waarin je geboren werd? Wat als je gewoon graag risico’s neemt, graag groot wint of verliest?

Voor schulden is reframing van het taboe heel belangrijk. Is het het gevolg van een strijd met een mooi doel?

Schulden blijven echter een van de grootste stressfactoren op de werkvloer. Mensen piekeren, slapen slecht, maken fouten en melden zich vaker ziek. Toch blijft het stil. Niemand plakt “financiële zorgen” als reden op hun ziekmelding. Werkgevers kunnen nochtans makkelijk helpen: een voorschot, een lening, financieel adviseur, … Er zijn tal van manieren om te helpen en je werknemer als bedrijf een ongekende experience te geven.

Maar eerst moet je het gesprek hebben.

3. Rouw: Hoe lang mag verdriet duren?

Het rouwprotocol op de meeste werkplekken is helder: drie dagen verlof, een bos bloemen, een meelevende e-mail. Daarna? Terug aan het werk.

Rouw is echter geen taak op een checklist. Geen virus dat je na een week uitziekt. Het is een verdomd langgerekte schaduw die zich niet aan kantooruren houdt.

Via een collega leerde ik de boeken van Manu Keirse kennen. Wat een ongelooflijk inspirerende man! Niemand heeft rouw zo goed aan mij uitgelegd. Nu was mijn kennis over “rouw” ook bijzonder beperkt. Beperkt tot de begrafenis: zand erover en door.

In mijn hele professionele carrière heb ik waarschijnlijk het meest gezondigd tegen “rouw”. Ik behandelde het als een privé-zaak waar ik niets aan kon veranderen. Waarom zou je me er dan ook mee lastig vallen?

Rouw heeft geen deadline. Rouw is ook breder dan het verlies van een dierbare. En wat ik leerde over rouw heeft me geleerd om beter te luisteren naar patiënten.

Na elke keynote rij ik naar huis en herinner me de gezichten in de zaal. De man op de eerste rij die bij het politieke taboe zijn armen over elkaar sloeg. De vrouw die knikte bij het stuk over loonkloof en financiële onafhankelijkheid. De collega’s die elkaar even aankeken bij rouw.

Vaak spreekt iemand me aan na afloop: “dankjewel”. Soms een berichtje via LinkedIn: “heb nog de ganse avond nagekaart met mijn vrouw”. Maar meestal zeggen de blikken genoeg.

Telkens ik spreek lijkt iedereen wel op zoek naar de ruimte om zijn taboe te laten zien.

Ook in jouw organisatie moeite om moeilijke gesprekken te hebben? Geef je collega’s een duwtje in de rug en organiseer een keynote over de impact van taboes!